Wat is diaconaat?
Diaconaat is het handelen vanuit kerken en andere door het evangelie geïnspireerde groepen en bewegingen dat gericht is op het voorkomen, opheffen, verminderen, dan wel mee uithouden van met name sociaal-maatschappelijke nood van individuen en van groepen mensen en op het scheppen van rechtvaardige verhoudingen.
De taken van een diaken
Voor al het werk dat in de protestantse gemeenten gebeurt, dus ook voor diaconaal werk, zijn regels opgesteld. Die regels staan in de kerkorde van de Protestantse Kerk. Deze kerkorde is niet zomaar opgesteld, daar zijn alle plaatselijke gemeenten, classes en synoden jarenlang mee bezig geweest. De kerkorde beschrijft o.a. wie in de kerk welke taak heeft: wat is het werk van de predikant, van de kerkenraad, van de diaconie. Diakenen zijn volgens Artikel V in het bijzonder geroepen tot:
• de dienst aan de Tafel van de Heer en het inzamelen en uitdelen van de liefdegaven
• de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid in gemeente en wereld
• de toerusting van de gemeente tot het vervullen van haar diaconale roeping en
• de verzorging van de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeente van diaconale aard
De rol van een diaken
De diaken is een bemiddelaar die maatschappelijke nood en onrechtvaardige situaties aan de orde stelt in de kerkelijke gemeente. Om geld, tijd, betrokkenheid, gebed en inzet te vragen van gemeenteleden. Diakenen kiezen voor een rol die bij hen past. Binnen de diaconie kan afgesproken worden wie welke rol en taak op zich neemt. Mogelijke rollen:
• Bruggenbouwer: De diaken als bemiddelaar en bruggenbouwer. Iemand die contacten weet op te bouwen, goed kan netwerken en groepen met elkaar weet te verbinden.
• Helper: De diaken die de handen uit de mouwen steekt. Helpen waar geen ander helpt. Die met hulpvragers op zoek gaat naar oplossingen of een luisterend oor biedt.
• Aanjager: De diaken die houdt van pionieren. Die graag initiatieven ontplooit bij het zien van diaconale nood. Iemand die anderen kan motiveren om een bijdrage te leveren.
• Aanklager: De diaken die misstanden signaleert, oorzaken benoemt en problemen aankaart bij degenen die daarvoor verantwoordelijk is. Een pleitbezorger en stemversterker.
De diaken en de liturgie
Het diaconaat is nauw verbonden met de liturgie. In de liturgie heeft de diaken een eigen unieke taak en rol:
• De diaken is betrokken bij de voorbeden. De diaken brengt in welke diaconale noden aandacht nodig hebben en voor welke hoopvolle initiatieven gedankt kan worden.
• De diaken zamelt tijdens de collecte middelen in en vraagt om betrokkenheid bij het diaconale werk.
• De diaken is betrokken bij de voorbereiding en het uitdelen bij het Avondmaal (de Tafel van de Heer) en zorgt ervoor dat iedereen hier aan kan meedoen.
De diaken in de kerkenraad
De diaken maakt deel uit van de kerkenraad. De diaken vervult een van de drie ambten, naast het ambt van ouderling(kerkrentmeester) en predikant. De diaken stimuleert dat de leden van de gemeente betrokken zijn bij elkaar en bij de (wereldwijde) samenleving. De diakenen maken met elkaar diaconaal beleid. Diakenen vormen met elkaar het College van Diakenen.